Of: Waarom lopen veel hoogbegaafde leerlingen vast in de derde en vierde klas van het VO? Maar dat was wel een hele lange titel ;-)
Executieve vaardigheden, je hebt er misschien al van gehoord: dat zijn de vaardigheden die je nodig hebt om dingen te bedenken én uit te voeren. Denk aan werkgeheugen (yep, net als in je pc), plannen en volgehouden aandacht. Deze vaardigheden ontwikkel je gedurende je jeugd, maar hoogbegaafde kinderen hebben ze vaak minder nodig dan hun leeftijdsgenoten.
Waarom? Simpel. Omdat ze sneller werken, hoeven ze bijvoorbeeld niet uitgebreid te plannen. Ook hun volgehouden aandacht en time-management blijven vaak onbenut. En omdat ze vaker dan anderen een fixed mindset hebben (“ik kan het wel of niet, oefenen is zinloos”), ontwikkelen ze minder flexibiliteit en doelgericht doorzettingsvermogen. Je voelt 'm al aankomen: dat moet een keer fout gaan.
Wanneer? Meestal in de derde en vierde klas van het voortgezet onderwijs.
Waarom? Ook dat is vrij simpel. De meeste hoogbegaafde kinderen volgen havo of vwo. De
derde klas is een druk jaar waarin je vaak alle keuzevakken volgt, zodat je in de bovenbouw
een profiel kunt kiezen dat bij je past. Zoveel vakken tegelijk? Dat vraagt om een goede
planning, time-management en organisatie. Precies de vaardigheden die deze leerlingen nog
niet geoefend hebben.
En dan komt de vierde klas. Welkom in de bovenbouw! Hier wordt ineens veel meer
verantwoordelijkheid bij de leerling zelf neergelegd. De stof wordt pittiger, en alleen aanwezig zijn in de les is niet meer genoeg voor goede cijfers. Oefenen wordt essentieel! Huiswerk maken wordt een must, en dat vereist doelgericht doorzettingsvermogen, volgehouden aandacht en metacognitie. Stuk voor stuk vaardigheden die hun klasgenoten al jaren aan het ontwikkelen zijn, maar waar hoogbegaafde leerlingen nu pas voor het eerst écht tegenaan lopen.
Hoe voorkom je dit? Door op tijd te signaleren dat deze kinderen met zeer weinig moeite hoge cijfers halen. Ieder kind verdient het om uitgedaagd en gestretcht te worden. Als dat gebeurt, oefenen ze automatisch hun executieve vaardigheden.
En als een kind vastloopt? Dan bel je mij, natuurlijk! Of een andere goede coach bij jou in de
buurt. Samen oefenen we, stapje voor stapje, in de zone van naaste ontwikkeling, de
vaardigheden die nodig zijn om wél te slagen.
Want hoogbegaafd zijn betekent niet dat je alles vanzelf moet kunnen – je moet alleen leren hóé je het doet.
Comments